Przez wiele ostatnich lat w Polsce można było zauważyć wzrostowy trend – z pewnymi przerwami – w zakresie produkcji soków owocowych i warzywnych, a także nieskoncentrowanych (rys. 1). Jednakże najnowsze prognozy firmy analitycznej Euromonitor International wskazały, że zwiekszenie wolumenu w kategorii soków utrzyma się na ujemnym poziomie. Porównując lata 2022 i 2023 wyniósł on -5,1%, w okresie 2023-2024 -2,3%, zaś obecnie (2024-2025) ma osiągnąć -0,3% [Internet 4].
 
RYS. 1 Produkcja [tys. hl] soków z owoców i warzyw, soków nieskoncentrowanych z owoców cytrynowych i z innych owoców (źródło: Internet 2)

W przypadku spożycia soków owocowych w latach 2016-2021 występowała tendencja wzrostowa (od 9,5 do 11,9 l/osobę), a następnie spadek w latach 2022 i 2023 (do 10,4 l/osobę). W odniesieniu do soków warzywnych i warzywno-owocowych, między 2015 a 2016 r. nastąpił wzrost (z 1,7 do 2,2 l/osobę), w latach 2017-2020 spożycie było na stałym poziomie (1,9 l/osobę), zaś potem pojawiła się tendencja spadkowa, do osiągnięcia 1,4 l/osobę w 2023 roku [Nosecka 2025]. 

Co wpływa na wielkość spożycia soków?
Produkcja, jak i spożycie soków wiążą się z licznymi czynnikami ekonomicznymi, agrotechnicznymi, klimatycznymi, społecznymi i innymi. Niesprzyjająca pogoda może determinować niższe czy gorszej jakości plony, a tym samym mniejszą dostępność surowców do produkcji soków. Wahania cen rynkowych różnych owoców i warzyw w Europie czy na świecie również mogą determinować flokulacje w naszym rodzimym przemyśle. Znaczenie mają ponadto aspekty społeczne, zmienia się też poziom świadomości żywieniowej konsumentów oraz ich upodobania. Edukacja w placówkach oświaty, rządowe i pozarządowe kampanie edukacyjne czy propagowanie treści popularnonaukowych związanych z technologią żywności i żywienia wpływają na poglądy i decyzje konsumentów. 

Soki owocowe i warzywne bezpośrednio tłoczone są źródłem licznych wartościowych składników, takich jak witaminy, błonnik pokarmowy, związki fenolowe, karotenoidy, chlorofile czy składniki mineralne. Z drugiej strony, soki owocowe w porównaniu do warzywnych zawierają zdecydowanie więcej naturalnie występujących cukrów, tzw. „wolnych”, takich jak fruktoza, glukoza i sacharoza. Oczywistym jest, że nadmierne spożycie cukrów to jeden z czynników występowania chorób dietozależnych, takich jak cukrzyca typu 2, chorób serca, otyłości oraz innych schorzeń. W związku z tym istotne jest obniżanie konsumpcji cukrów, również poprzez zmniejszanie ich zawartości w produktach żywnościowych.

Szymon Mordasiewicz, dyrektor komercyjny w Panelu Gospodarstw Domowych, GfK Polonia, w jednym z wywiadów na temat sytuacji rynku napojów w Polsce stwierdził, że „Wśród wszystkich wymienionych kategorii, w ujęciu wolumenowym, nie rosły: czyste soki, soki nie 100 proc., a także soki NFC (nie z koncentratu). Przyczyn tego należy upatrywać w długotrwałym problemie związanym z wysoką zawartością węglowodanów, najczęściej pochodzących z samych owoców, ale jednak przekładających się na wysoką kaloryczność. Wysoka zawartość cukru i kalorii jest dziś w sprzeczności z dominującymi trendami zdrowotnymi”.  Dodał, że „świadomość >>ukrytej<< kaloryczności działa więc na niekorzyść soków. Pewnym światełkiem w tunelu są trwające prace legislacyjne w Unii Europejskiej, które mają na celu dopuszczenie nowej kategorii: soków o obniżonej zawartości cukrów. Jednak brak konkretnych przepisów powoduje, że producenci nadal muszą mierzyć się z tym wyzwaniem. Na trudną sytuację soków wpływa także czynnik cenowy. To samo co napędza popyt, czyli wysokie temperatury, ogranicza podaż ze względu na susze i problemy z uprawami. Stąd zmieniające się i rosnące ceny. W marcu 2025 roku temat wysokich cen soków był szeroko komentowany w mediach – jako efekt ubiegłorocznych zwyżek cen na rynkach globalnych, które przełożyły się na koszt finalnych produktów” [Internet 3]. 

Dzięki licznym konsultacjom i dyskusjom na szczeblach urzędowych i w porozumieniu z ekspertami branży sokowniczej, a także wzrastającej liczbie wyników badań naukowych dotyczących procesów mających na celu redukcję zawartości cukrów w sokach owocowych, ostatecznie znowelizowano dyrektywę sokową.